V. van R. vraagt:
Ik werk als HRM’er bij een gerenommeerd internationaal softwarebedrijf. Laatst had ik een gesprek met een kandidaat van middelbare leeftijd voor een hogere managementfunctie. Zijn cv zag er veelbelovend uit: hij had ruim voldoende leidinggevende ervaring in de technische sector bij een aantal vooraanstaande bedrijven en zijn multidisciplinaire achtergrond sloot prima aan bij het functieprofiel. In de wandelgangen werd zijn potentie voor de functie bevestigd. Ik had dus hoge verwachtingen, al kende ik hem niet persoonlijk.
Toen de kandidaat binnenkwam, viel met name het non-verbale aspect mij op. Zo sprak hij met extreem zachte stem en knipperde voortdurend met zijn ogen. Nadat we waren gaan zitten, keek hij tijdens het gesprek alsmaar naar zijn handen en hield hij zijn vingertoppen tegen elkaar alsof hij zat te bidden, soms zelfs alsof hij mij smeekte. In het midden van ons gesprek draaide hij een kwartslag van mij weg, sloeg zijn armen over elkaar heen en staarde naar een punt in de verte, langzaam en aarzelend naar woorden zoekend.
Ik heb natuurlijk geprobeerd hem op zijn gemak te stellen, maar het mocht niet baten. Aan het einde van het gesprek heb ik hem dus maar op de man af gevraagd of hij hier echt wilde komen werken en toen reageerde hij verbaasd en bevestigde dat hij ons bedrijf heus wel zag zitten.
Ik heb naderhand een rondje gemaakt en daaruit bleek dat hij zich altijd zo gedraagt en wat academisch en afstandelijk overkomt. Ofschoon hij op papier helemaal aan ons wensenlijstje voldoet en hetgeen hij verbaal naar voren bracht zeker inhoudsvol en verstandig klonk, twijfel ik ernstig vanwege zijn teleurstellende presentatie. In deze business moet je je toch wat steviger manifesteren, zowel bij klanten als bij het personeel.
De headhunter antwoordt:
Overal communiceren mensen met elkaar. Thuis, op straat, op kantoor tijdens een kopje koffie, maar tegenwoordig ook steeds meer via sociale netwerken en mobiele apparaten. Wat al deze verschillende soorten van communicatie met elkaar gemeen hebben, is dat er een boodschap met een bepaalde betekenis wordt over gedragen. Maar communicatie bestaat uit meer dan slechts woorden. De lichaamshouding, de gezichtsuitdrukking, de intonatie, de kleding etc. behoren tot de zogenaamde non-verbale communicatie. In de menselijke communicatie geeft het non-verbale juist vaak de doorslag. Aangenomen mag worden dat 70-80% van de communicatie non-verbaal is. Als iemand zegt dat hij niet boos is, maar wel kwaad kijkt, zullen slechts weinigen hem geloven. Ook iemand die zegt dat hij niet zenuwachtig is, maar wel zweet en staat te trillen komt niet echt geloofwaardig over. Mensen reageren op non-verbale signalen nu eenmaal onbewust meer dan op woorden. Prachtig dus dat de kandidaat verstandige woorden sprak, zijn boodschap was echter complexer en meeromvattend en zo zal dit ook door anderen worden begrepen. De lichaamstaal die je beschrijft doet mij denken aan sommige professoren van mijn oude juridische faculteit.
Door zijn non-verbale gedrag creëert de kandidaat distantie: hij sluit zich en hij wendt zich van je af. Mensen kunnen dit gedrag vertonen wanneer zij zich aangevallen of niet begrepen voelen. Ook kan het zijn dat de ware reden schaamte is, desinteresse, angst of antipathie. Opmerkelijk is dat veel mensen zich nauwelijks bewust zijn van het effect van hun non-verbale presentatie. Dat blijkt bij jouw gesprekspartner uit het feit dat hij bij de controlevraag aangaf juist zeer geïnteresseerd te zijn. Dat heeft hij dan niet laten blijken kun je wel stellen! Of zou hij alleen het gesprek met HR als overbodig beschouwen? Je conclusie dat hij zich niet kwalificeert voor een managementfunctie binnen jouw organisatie onderschrijf ik dan ook volkomen. Op het vlak van persoonlijke ontwikkeling heeft deze kandidaat nog een lange weg te gaan.