S.d.W. vraagt:
Na mijn industrial PhD in procestechnologie ben ik een jaar of 20 geleden Director R&D geworden bij een semiconductorbedrijf in de Zwitserse Alpen. Ik werkte aan geavanceerde technologieën die nu mainstream geworden zijn. Daarna heb ik als zelfstandig consultant een keur aan internationale technologiebedrijven geadviseerd op het terrein van proces- en productinnovatie. In mijn eigen bedrijf werkte ik verder aan een aantal innovaties in eigen beheer en ik heb hier in de loop van de jaren bijna hele vermogen in geïnvesteerd. Voor een aantal uitvindingen heb ik octrooi aangevraagd.
Enkele jaren geleden heb ik octrooi aangevraagd op een in commercieel opzicht veelbelovende technologische innovatie. Omdat mijn lab toen nog in Frankrijk stond heb ik daar patent aangevraagd. Tot mijn grote verbazing kreeg ik na enkele maanden een brief van het octrooibureau waarin de vinding tot Frans staatsgeheim werd verklaard. Ieder gebruik – inclusief verkoop van de vinding – werd verboden. Toen ik contact met het bureau opnam werd mij meegedeeld dat er een voorstel werd voorbereid waarin ik gecompenseerd zou worden. Ik ben op die manier bijna twee jaar aan een lijntje gehouden, zonder dat de toezegging geconcretiseerd werd. Mijn aanvankelijke verbijstering sloeg na een tijdje om in woede en ik zon op mogelijkheden het verbod te omzeilen. Omdat er te veel tijd was verstreken kon ik de aanvraag niet meer intrekken, maar ik kon natuurlijk wel in een ander land een aanvraag indienen. Dat heb ik vervolgens gedaan. Intussen zocht ik naar partners om de vinding te industrialiseren. Omdat mijn financiële middelen niet meer toereikend zijn moest ik op zoek naar geldschieters. Dat bleek onder de gegeven omstandigheden geen eenvoudige zaak. Hoe krijg ik beweging in deze zaak?
De headhunter antwoordt:
Je zit in een benard pakket, maar het lijkt erop dat dit nog maar ten dele tot je is doorgedrongen. Openbaarmaking van een door de Franse instanties tot staatsgeheim verklaarde vinding is ingevolge de Franse wet namelijk strafbaar en kan leiden tot een aanzienlijke geldboete en zelfs gevangenisstraf. Het vervelende is dat in principe indiening van de aanvraag in Nederland al strafbaar in Frankrijk is, omdat het een ongeautoriseerde publicatie betreft. Als eerste zou ik daarom proberen bij het Franse octrooibureau de aanvraag in te trekken. Essentieel is hierbij dat je hiervan een schriftelijke bevestiging krijgt, in verband met het nieuwheidsbeginsel en zekerheid te krijgen dat de aanvraag niet is gepubliceerd (al is dit inherent aan het geval). Dien vervolgens bij dezelfde instantie beargumenteert het verzoek in de kwalificatie ‘Staatsgeheim’ te laten vervallen. Indien dit succesvol verloopt ben je er nog niet, afhankelijk van de vraag hoelang het geleden is dat je de Nederlandse aanvraag hebt ingediend. Ingeval dit al een jaar geleden is (het prioriteitsjaar), dan adviseer ik dat je ook deze aanvraag intrekt, voordat tot publicatie wordt overgegaan. Tenslotte kun je de aanvraag voor je octrooi in Nederland opnieuw indienen, nu niet belast met het juridische mijnenveld. Hopelijk dat je in Nederland niet hetzelfde overkomt!
In Nederland is niet veel bekend over de omvang van octrooiaanvragen die de staatsveiligheid raken, al kun je je voorstellen dat kernenergie, atoomwapens, biotechnologie gevoelig kunnen liggen. Er is wel iets bekend over de VS: daar zijn momenteel ruim vijfduizend patenten die gezien worden als gevaarlijk voor de nationale veiligheid.
Nog een enkel woord over de ‘compensatie’ waar je vruchteloos op gewacht hebt in Frankrijk. Je hebt namelijk recht op een ‘redelijke’ compensatie, ter discretie van de overheid. Je hebt immers veel kosten gemaakt om nog maar te zwijgen over gederfde inkomsten door commercialisering. De financiële afwikkeling komt begrijpelijkerwijs zelden of nooit in de publiciteit.